FLaytout Menu
Maður sem vinnur fyrir framan fartölvuskjá

Á bak við vísindin

​​Lutín og seaxantín: Hvað er það og hvers vegna eru þau nauðsynleg?​

​​Herbalife​ 28. september 2024

This website and the content on it have been developed and made available for the sole purpose of providing educational information only and must not be treated or viewed as marketing material. The statements made on the website have not been evaluated by any regulatory body. The information on benefits is specifically linked to published scientific evidence and research. The content on this website must not be hyperlinked to, copied, reproduced, or otherwise distributed, in whole or in part. No action should be taken in reliance on the content.

​​Hvað eru lútín og seaxantín? 

​Lútín og seaxantín eru náttúruleg litarefni sem gefa plöntunum gula og rauðleita liti. Þau eru í ýmsum matvælum eins og morgunfrúm, spínati, næpum, grænkáli, laxi og eggjarauðum[1]. Þessi litarefni, þekkt sem karótenóíð (xantóýll), eru nauðsynleg fyrir heilsu okkar en þau fást aðeins úr mataræði okkar þar sem líkamar okkar geta ekki framleitt þau[2].  

​Af hverju eru þau mikilvæg?  

​Í okkar daglega lífi er alls staðar blátt ljós. Sólin er náttúruleg uppspretta bláa ljóssins en hefðbundnar ljósaperur - flúrljós og LED ljós, sem og farsímar okkar og tölvuskjáir, eru tilbúnir ljósgjafar. 

​Lútín og seaxantín vinna saman til að auka sjónþéttni litarefna sjónhimnunnar (MPOD), sem hjálpar til við að vernda augun gegn þessum mögulega skaðlega bláa ljósgjafa[3-5]. Efnin hjálpa til við að viðhalda augnheilsu þegar þú eldist og veita næringu fyrir augun.  

​Grænt grænmeti er uppspretta bæði lútíns og seaxantíns. Margt fólk borðar hins vegar ekki mikið af þessu grænmeti, sem leiðir til lítillar neyslu lútíns og zeaxantíns - venjulega um 1-2 mg á dag[6, 7]. Þó að Evrópusambandið hafi ekki gefið út fyrirmæli um ráðlagðan dagskammt benda rannsóknir til þess að hærra magn lútíns og seaxantíns gagnist heilsu auga og heila. Ef 10 mg af lútíni og 2 mg af seaxantíni er bætt við dagskammtinn getur það hjálpað þér við að ná þessum góða skammti[1, 8].  

​Kostir fyrir heilsu augna 

​Lútín og seaxantín er að finna í augnbotnunum, þeim hluta sjónhimnunnar sem ber ábyrgð á miðlægri nákvæmnissjón. Þau er einnig að finna í sjónsvæði heilans[9]. Klínískar rannsóknir hafa sýnt fram á að dagleg inntaka 10 mg lútíns og 2 mg zeaxantíns hafa nokkra kosti í för með sér: 

  • ​Increased Macular Pigment Optical Density (MPOD): Virkar sem náttúruleg sólarvörn og sía fyrir bláljós[3-5, 8, 10-12],  
  • ​Vörn gegn oxunarstreitu: Hjálpar til við að vernda frumur gegn oxunarskemmdum[13-18],
  • ​Stuðningur fyrir öldrun augna: Hjálpar til við að viðhalda augnheilsu þegar við eldumst[19-22], 
  • ​Aukin sjónræn afköst: Bætir getu þína til að jafna þig á mikilli birtu, sjá andstæður og vinna úr sjónrænum upplýsingum hraðar[8, 12, 23-25]. 

​Kostir fyrir heilsu heilans  

​Lútín og seaxantín styðja einnig vitræna virkni. Klínískar rannsóknir hafa sýnt fram á framfarir á sjónrænu og staðbundnu minni, sem og vitsmunalegri virkni[11, 26] eins og:

  • ​Sjónminni: Það er hæfileikinn til að muna og rifja upp sjónræn smáatriði og myndir. Bætt sjónminni hjálpar þér að muna hluti sem þú hefur séð, eins og að þekkja andlit eða rifja upp senur úr kvikmyndum. 
  • ​Staðbundið minni: Þetta vísar í hæfileika þína til að muna staðsetningar eða fara um staði. Aukið staðbundið minni hjálpar í verkefnum eins og að rata um nýja staði eða muna hvar þú setur lyklana þína. 
  • ​Fjölathygli: Þetta er hæfileikinn til að einbeita sér að og stjórna mörgum verkefnum eða upplýsingum í einu, jafnvel þegar truflanir eru til staðar.  
  • ​Vitsmunalegur sveigjanleiki: Þetta vísar til getu til að skipta á milli mismunandi hugtaka eða aðlaga hugsunina að fyrir nýjum upplýsingum eða breyttum aðstæðum.
     

​Með daglegri inntöku 10 mg lútíns og 2 mg seaxantíns geturðu hjálpað til við að auka getu þína til að muna sjónrænar upplýsingar, rata á nýjum stöðum, stjórna mörgum verkefnum og aðlaga hugsun þína í nýjum aðstæðum[11, 26]. 

​Hvernig á að ná þessum ávinningi 

​Til að styðja við heilsu auga og heila er mælt með daglegum skammti af 10 mg lútíni og 2 mg seaxantíni, og ávinningurinn kemur venjulega fram eftir eitt ár. Þetta er sérstaklega gagnlegt ef matarskammturinn er lítill[7]. 

​Samantekt

​Lútín og zeaxantín eru nauðsynleg næringarefni fyrir heilsu augna og heila og sem líkamar okkar geta ekki framleitt. Þau hjálpa til við að vernda sjón og vitsmuni ef þú tekur þau með mat eða fæðubótarefnum, sérstaklega þegar þú eldist. 

​Með því að viðhalda fullnægjandi magni þessara næringarefna geturðu stutt við almenna sjón og líðan þína til lengri tíma litið. 

​Tilvísanir  

  1. ​Abdel-Aal el, S.M., et al., Dietary sources of lutein and zeaxanthin carotenoids and their role in eye health. Nutrients, 2013. 5(4): p. 1169-85.  
  2. ​Mares-Perlman, J.A., et al., The body of evidence to support a protective role for lutein and zeaxanthin in delaying chronic disease. Overview. The Journal of Nutrition, 2002. 132(3): p. 518S-524S.  
  3. ​Kijlstra, A., et al., Lutein: more than just a filter for blue light. Prog Retin Eye Res, 2012. 31(4): p. 303-15.  
  4. ​Junghans, A., H. Sies, and W. Stahl, Macular pigments lutein and zeaxanthin as blue light filters studied in liposomes. Arch Biochem Biophys, 2001. 391(2): p. 160-4.  
  5. Barker, F.M., 2nd, et al., Nutritional manipulation of primate retinas, V: effects of lutein, zeaxanthin, and n-3 fatty acids on retinal sensitivity to blue-light-induced damage. Invest Ophthalmol Vis Sci, 2011. 52(7): p. 3934-42.  
  6. ​Cena, H., C. Roggi, and G. Turconi, Development and validation of a brief food frequency questionnaire for dietary lutein and zeaxanthin intake assessment in Italian women. Eur J Nutr, 2008. 47(1): p. 1-9.  
  7. ​Johnson, E.J., et al., Intake of lutein and zeaxanthin differ with age, sex, and ethnicity. J Am Diet Assoc, 2010. 110(9): p. 1357-62.  
  8. ​Hammond, B.R., et al., A double-blind, placebo-controlled study on the effects of lutein and zeaxanthin on photostress recovery, glare disability, and chromatic contrast. Invest Ophthalmol Vis Sci, 2014. 55(12): p. 8583-9.  
  9. ​Craft, N.E., et al., Carotenoid, tocopherol, and retinol concentrations in elderly human brain. J Nutr Health Aging, 2004. 8(3): p. 156-62.  
  10. ​Wilson, L.M., et al., The Effect of Lutein/Zeaxanthin Intake on Human Macular Pigment Optical Density: A Systematic Review and Meta-Analysis. Adv Nutr, 2021. 12(6): p. 2244-2254.  
  11. ​Renzi-Hammond, L.M., et al., Effects of a Lutein and Zeaxanthin Intervention on Cognitive Function: A Randomized, Double-Masked, Placebo-Controlled Trial of Younger Healthy Adults. Nutrients, 2017. 9(11).  
  12. ​Stringham, J.M. and B.R. Hammond, Macular pigment and visual performance under glare conditions. Optom Vis Sci, 2008. 85(2): p. 82-8.  
  13. ​Khachik, F., P.S. Bernstein, and D.L. Garland, Identification of lutein and zeaxanthin oxidation products in human and monkey retinas. Invest Ophthalmol Vis Sci, 1997. 38(9): p. 1802-11.  
  14. ​Krinsky, N.I. and E.J. Johnson, Carotenoid actions and their relation to health and disease. Mol Aspects Med, 2005. 26(6): p. 459-516.  
  15. ​Perrone, S., et al., Effects of lutein on oxidative stress in the term newborn: a pilot study. Neonatology, 2010. 97(1): p. 36-40.  
  16. ​Granado, F., B. Olmedilla, and I. Blanco, Nutritional and clinical relevance of lutein in human health. The British journal of nutrition, 2003. 90(3): p. 487-502.  
  17. ​Haegele, A.D., et al., Plasma xanthophyll carotenoids correlate inversely with indices of oxidative DNA damage and lipid peroxidation. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2000. 9(4): p. 421-5.  
  18. ​Health Canada, Marigold Extract and Isolates (Lutein and Zeaxanthin). 2022.  
  19. ​Nolan, J.M., et al., Risk factors for age-related maculopathy are associated with a relative lack of macular pigment. Experimental eye research, 2007. 84(1): p. 61-74.  
  20. ​Delcourt, C., et al., Plasma lutein and zeaxanthin and other carotenoids as modifiable risk factors for age-related maculopathy and cataract: the POLA Study. Investigative ophthalmology & visual science, 2006. 47(6): p. 2329-35.  
  21. ​Manayi, A., et al., Lutein and cataract: from bench to bedside. Crit Rev Biotechnol, 2016. 36(5): p. 829-39.  
  22. ​van Leeuwen, R., et al., Dietary intake of antioxidants and risk of age-related macular degeneration. JAMA, 2005. 294(24): p. 3101-3107.  
  23. ​Machida, N., M. Kosehira, and N. Kitaichi, Clinical Effects of Dietary Supplementation of Lutein with High Bio-Accessibility on Macular Pigment Optical Density and Contrast Sensitivity: A Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Parallel-Group Comparison Trial. Nutrients, 2020. 12(10).  
  24. ​Nolan, J.M., et al., The impact of macular pigment augmentation on visual performance in normal subjects: COMPASS. Vision Res, 2011. 51(5): p. 459-69.  
  25. ​Johnson, E.J., et al., The association between macular pigment optical density and visual function outcomes: a systematic review and meta-analysis. Eye (Lond), 2021. 35(6): p. 1620-1628.  
  26. ​Hammond, B.R., Jr., et al., Effects of Lutein/Zeaxanthin Supplementation on the Cognitive Function of Community Dwelling Older Adults: A Randomized, Double-Masked, Placebo-Controlled Trial. Front Aging Neurosci, 2017. 9: p. 254.​